سخنرانی استاد محمد حسین رحیمی به مناسبت محرم ۱۴۴۶ [۱۴۰۳ شمسی، ۲۰۲۴ میلادی]

شرح مصباح الشریعه

سخنرانی استاد محمد حسین رحیمی

مصباح الشریعه و مفتاح الحقیقه عنوان کتابی است با صد باب در اخلاق و عرفان اسلامی منسوب به امام جعفر بن محمد صادق امام ششم شیعیان است.

بررسی انتساب کتاب
پیرامون اننتساب کتاب به امام جعفر بن محمد صادق اختلافاتی وجود دارد. گرچه کتاب تالیف ایشان نیست اما توسط فردی از یاورانش از سخنان او جمع آوری گردیدهاست (بعضی مولف آنرا فضیل عیاض می دانند. محمد باقر مجلسی انتساب کتاب به امام جعفر بن محمد صادق را نفی میکند اما بسیاری دیگر از بزرگان شیعه از جمله سید بن طاووس، شهید ثانی، محسن فیض کاشانی، مهدی نراقی، سید روح الله خمینی، میرزا جواد ملکی تبریزی به مطالب کتاب اشاره کردهاند.

نسخه های کتاب
از این کتاب نسخهای در به خط مولی محمد علی مشهدی بسال ۱۰۸۲ وجود دارد که با سه واسطه از روی نسخه به خط شهید ثانی نگاشته شدهاست. نسخهای دیگر نیز به خط مولی عبدالرزاق بن محمد بن سعید مقابی که تاریخ نگارش آن ۱۱۱۵ هجری قمری است موجود میباشد.

ترجمه ها و شرح های کتاب
این کتاب به فارسی ترجمه شده و شرحهای مختلفی نیز بر آن نوشته شدهاست که برخی از آنان بدین شرح است:
۱-بیان الاسرار، نوشته شیخ حسین زاهدی
۲-منظومهای ۹۰ صفحهای از لمعات جنات الوصال، سروده احمد بن عبدالواحد کرمانی معروف به نظام علیشاه.
۳-ترجمه و شرح مصباح الشریعه، تالیف ملا عبدالرزاق گیلانی که در سال ۱۳۴۳ توسط سید جلال الدین محدث ارموی تصحیح و در چاپخانه دانشگاه تهران منتشر شد.
۴-ضیاء المصباح، تالیف اسماعیل بن محمد علی رضوی.
۵-ضیاء المصباح، تالیف یحی بن محین بن حسن بین جعفر بن صالح.
۶-ترجمه و شرح مرحوم آیت الله مصطفوی.

مرحوم آیت الله مصطفوى در مقدمه شرحی که بر این کتاب نورانی دارند میفرمایند: "اين كتاب به طور مسلم از مراكز وحى و الهام گرفته شده، و به وسيله شخصيتى كه ارتباط با عالم غيب داشته است تأليف شده است."
در اين كتاب دقائق معارف و اسرار حقايق و لطائف اخلاقيات و مراحل سير و سلوك و خصوصيات مراتب ايمان، به اندازه‏اى دقيق و تحقيقى و عميق ذكر شده است كه كمترين نقطه ضعف و انحراف و سستى در خلال جملات و مطالب آن ديده نمیشود، و آنچه مسلم است اين كتاب در مرتبه فوق كتب مؤلفه متداوله علماء و محققين و عرفاء است.


جلسه ۱

افتتاح الصلاة - رکوع - سجده

جلسه ۲

تشهد - سلام - عبودیت

جلسه ۳

ادامه عبودیت - مشی غض بصر

جلسه ۴

علم

جلسه ۵

امر به معروف و نهی از منکر — آفت علماء

جلسه ۶

رعایت

جلسه ۷

شکر - خروج از منزل

جلسه ۸

قرائت قرآن

جلسه ۹

لباس

جلسه ۱۰

ریاء

جلسه ۱۱

صدق - اخلاص

جلسه ۱۲

تقوی - ورع

جلسه ۱۳

معشرت - نوم

جلسه ۱۴

نوم - زکات

جلسه ۱۵

نیت

جلسه ۱۶

ذکر

جلسه ۱۷

آفت قرّاء

جلسه ۱۸

حق و باطل

جلسه ۱۹

معرفت انبیا و ائمه

جلسه ۲۰

حرمت مومن - نیکی به والدین - تواضع

جلسه ۲۱

جهل - وسوسه

جلسه ۲۲

ادامه وسوسه - عجب

جلسه ۲۳

سخا

جلسه ۲۴

ادامه سخا - حساب

جلسه ۲۵

ادامه حساب

جلسه ۲۶

توبه

جلسه ۲۷

ادامه توبه

جلسه ۲۸

عزلت

جلسه ۲۹

ادامه عزلت

جلسه ۳۰

صمت - عقل و هوا

جلسه ۳۱

حسد - طمع - فساد

جلسه ۳۲

(موجود نمی باشد)

جلسه ۳۳

حرص

جلسه ۳۴

حالات عارفین

جلسه ۳۵

اعراب القلوب (حالات عارفین)

جلسه ۳۶

مسواک

جلسه ۳۷

تبرّض (دستشویی رفتن) - وضو

جلسه ۳۸

دعا

جلسه ۳۹

روزه

جلسه ۴۰

زهد

جلسه ۴۱

صفات دنیا

جلسه ۴۲

تکلّف

جلسه ۴۳

غرور

جلسه ۴۴

نفاق - حسن معاشرت

جلسه ۴۵

ادامه حسن معاشرت - در گرفتن و عطا کردن

جلسه ۴۶

مشورت

جلسه ۴۷

حلم (خویشتن داری)

جلسه ۴۸

اقتدا کردن

جلسه ۴۹

عفو

جلسه ۵۰

موعظه

جلسه ۵۱

وصیت (توصیه و نصیحت)

جلسه ۵۲

توکل

جلسه ۵۳

بزرگداشت برادران (مصافحه)

جلسه ۵۴

جهاد و ریاضت
1
/